Bent U dat God? Over God ervaren      

Dr. Stephan de Jong           

Als God geen ervaring is, dan zal elk woord dat we voor Hem gebruiken inhoudsloos blijven.’ (Paul Knitter) Sterker nog, alle spreken over God begint bij ervaringen van    God. Die ervaringen zijn terecht gekomen in heilige geschriften, in boeken, preken, in wat onze ouders ons leerden. Soms ervaren we zelf iets van God. Religieuze tradities zouden lege hulzen worden als ze niet steeds werden bevestigd door religieuze ervaringen.

Er zijn mystici die Gods aanwezigheid direct en natuurlijk ervaren. Sommige mensen bespeuren God in de natuur, in teksten, in een onstilbaar verlangen of in andere mensen. Religieuze ervaring is hoogst persoonlijk.

Ervaringen van God zijn momenten waar niet altijd gemakkelijk woorden voor te vinden zijn. Ook wantrouwen we onszelf nogal eens: was dit een glimp van God of een fantasierijke grap van ons brein? Geloof in God berust op ervaringen van een werkelijkheid die zich niet zo ondubbelzinnig laten verwoorden als waarnemingen van de materiële werkelijkheid. Het is daardoor wankel, kwetsbaar, betwijfelbaar. Maar het is geen onzin. Geloof slaat ergens op: op die waarnemingen van sporen van God.

Wat is de aard van religieuze ervaringen in vergelijking met alledaagse ervaringen of waarnemingen in de wetenschap? Waar en hoe hebben mensen God ervaren? Deze vragen komen aan de orde in een boek dat  de spreker in het najaar van 2016 publiceerde en dat de basis vormt van de lezing.

Stephan de Jong is predikant van de Protestantse Gemeente te Bussum, Spieghelkerk. Daarvoor was hij werkzaam in verschillende gemeentes en vijf jaar in Chili als docent aan een theologische opleiding. Er verschenen diverse theologische en filosofische publicaties van zijn hand en enkele verhalenbundels. Daarnaast is hij beeldend kunstenaar.

Literatuur: Stephan de Jong, Bent U dat, God? Veertig zeer korte overpeinzingen over God ervaren, Uitgeverij Meinema, Zoetermeer, 2016

Verslag van de middag:

door: Yolanthe van Heuvelen-Wiegerinck

Stephan de Jong begon zijn lezing met te vertellen dat hij religieuze ervaringen spaart. Hij onderscheidt in deze ervaringen twee kanten: zowel ontzagwekkend als warmte. Een religieuze ervaringen kan het gevoel geven opgenomen te zijn in het grote geheel, een oceanisch gevoel.
Soms komen deze gevoelens ook tot uitdrukking in gezangen. Hij noemde een paar voorbeelden en de aanwezigen gingen bijna direct zingen!

Tijdens de lezing bespraken we verschillende teksten uit zijn laatste boekje (zie Literatuur, boven). Vaak was er herkenning bij de aanwezigen.

Daarna ging Stephan de Jong kort in op verschillende godsbewijzen. Het kosmologisch godsbewijs waar de eerste beweger centraal staat. Dan is er het teleologisch godsbewijs dat doelgericht is. En ten slotte het ontologische godsbewijs waarbij God groter is dan alles wat niet gedacht kan worden.

Tot slot kwam de structuur van de religieuze ervaring ter sprake. Hierbij kan onderscheiden worden houding (gevoel, je hart open stellen), datgene wat je ziet (sprakeloos, ontglippen aan definitie), en hoe je het interpreteert (beïnvloed door eigen achtergrond).