Jan Ballintijn & HOE ONTSTAAT KLANK IN EEN ORGEL – een avond over “de koning onder de instrumenten”: het (kerk)orgel
 

Datum:

 maandagavond 9 maart 2015

Tijd:

 20.00-22.00 uur

Plaats:

 Wilhelminakerk, Wilhelminaplantsoen 14 te Bussum
aanmelden2
 kosten: € 6,00
Samenvatting: Dit keer niet over beroemde componisten als Joh. Sebastiaan Bach, John Stanley of César Franck en wat zij aan prachtige orgelmuziek hebben geschreven, maar over het instrument zelf.Want daar valt veel over te vertellen! Zo klinken Duitse orgels vaak heel anders dan Franse. Waarom dit zo is en waar het verschil precies in zit…? Daarover vertelt onze inleider als hij ons meeneemt naar het ontstaan van klank in het orgel. Het eerste deel van de avond geeft hij een kort beeld van de geschiedenis van de orgelbouw door de eeuwen heen met al zijn soorten orgels en culturen. Daarbij zal hij zich beperken tot Europa. Daarna gaan we letterlijk op stap: aan en bij de speeltafel van het Flentrop-orgel in de Wilhelminakerk zal hij een en ander in beeld brengen en vooral laten horen. Het belooft zo een prettige, leerzame en vooral muzikale avond te worden.
Literatuur:  Zie o.a. de website van Flentrop
Spreker: ballintijn-jan Jan Ballintijn, is sinds 1976 werkzaam als stemmer-intonateur bij Flentrop-Orgelbouw in Zaandam en sinds 1987 als vaste organist verbonden aan de Spieghelkerk.
Verslag: Aantal aanwezigen : 17: 2 dames en 15 heren; vooraanmelding : 10, van wie afwezig 2Her eerste deel van de avond gaf JB een overzicht van de orgelbouw tijdens verschillende stijlperiodes
(Barok, Romantiek, enz.) en noemde hij samen met de deelnemers voorbeelden van dit soort orgels in
Nederland, met als oudste een orgel in de Grote Kerk van Alkmaar uit 1540 ! Vervolgens gaf hij uitleg over
de opbouw van een orgel ( manualen, pijpwerk, zwelkast, enz.) en vertelde hij over de samenstelling van
pijpen (tin en lood) en liet hij aanschouwelijk zien hoe het stemmen er van te werk gaat.
Het geheel lardeerde hij met aardige anecdotes en praktijk voorbeelden, want hij komt voor onderhoud en
stemmen door heel het land. Enkele voorbeelden : “Kerkscheuringen zijn een zegen voor de werkgelegen-
heid van orgelbouwers”; “een kerk vol met kerkgangers is nadelig voor het orgel “; “wierook en het veel-
vuldig branden van kaarsen (zoals bv. in de Basiliek in Maastricht) geven aanslag op/in de pijpen en ver-
hogen daarmee de onderhoudskosten vanwege de noodzaak tot vaker stemmen.” (normaliter eens per één
of twee jaar).
Door dit alles was het een zeer geanimeerd verhaal met grote betrokkenheid (en soms ook inbreng) van de
erg geinteresseerde deelnemers !

Het tweede deel van de avond werd gevuld door “aanschouwelijk onderwijs” bij het Flentrop orgel zelf :
JB gaf er uitleg over de verschillende functies, liet allerlei toon- en register- combinaties horen en vertelde
er over de mogelijkheden van dit specifieke instrument. Ook toonde hij het inwendige van het orgel, wat
voor alle deelnemers absoluut spectaculair was ! Tenslotte, allemaal weer gezeten beneden in de kerk,
eindigde hij met een orgelsolo, waarin allerhande aspecten die deze avond de revue waren gepasseerd
nog eens naar voren kwamen.

Conclusie : het was zonder meer een erg geslaagde avond, die van alle aanwezigen veel waardering kreeg; of beter
gezegd waar iedereen ENTHOUSIAST over was!
P.H. van Gilst