prof. dr. Nico den Bok:  ISRAËL bijbels, theologisch, actueel – op zoek naar een christelijke visie

Datum en tijd:  donderdagavonden 2 en 16 oktober 2014

Plaats: Wilhelminakerk, Wilhelminaplantsoen 14 te Bussum

Aanmelden: Kosten € 12

Samenvatting:

Als het om Israël gaat, lopen de gemoederen in theologisch en kerkelijk Nederland hoog op. Na de stichting van de staat Israël en de Tiendaagse oorlog kon Israël rekenen op veel sympathie in westerse landen; maar dat tij is, sinds de intifada, de bouw van vele nederzettingen en een muur, sterk gekeerd. Tegen deze kentering stellen zich vooral groepen orthodox-protestantse en evangelische christenen te weer; zij vrezen opnieuw een heilloos antisemitisme. Hoe kunnen christenen en kerken in dit spanningsveld een goede weg, een goede visie vinden?

Israël neemt juist in de Nederlandse theologie een vooraanstaande plaats in. Dat heeft onder meer met de gereformeerde hoge waardering van het Oude Testament te maken. Maar er speelt meer mee, ook veel dat het zicht op de christelijke traditie zelf vertekend heeft, zoals de afwijzing van de zgn. vervangingstheologie (de kerk zou Israël vervangen hebben). In twee lezingen zal de spreker trachten ‘de weg terug’ te vinden: van de verdeelde Nederlandse Israëltheologie in de 20^ste eeuw naar één van de beste bronnen daarvan, de 19^de eeuwse ‘ethische theologie’ (m.n. Gunning, geïnspireerd door Da Costa) en dan naar de visie van de kerkvaders (vooral Augustinus). Vervolgens naar het Nieuwe Testament (m.n. Paulus) en het Oude Testament (Profeten, Genesis). Dankzij de bevindingen op deze weg kan een frisse blik op de actuele kerkelijke en politieke situatie geworpen worden.

 Docent:

prof. dr. Nico den Bok, studeerde theologie in Utrecht en promoveerde op een proefschrift over het begrip ‘persoon’ in het nadenken over God. Daarna was hij werkzaam als hulpprediker (Zaandam),         wijkpredikant    (Den Haag) en interim-predikant (Bilthoven). Momenteel is hij parttime predikant in Bussum (Verlosserkerk). Van 2010-2012 was hij hoogleraar systematische theologie aan de PThU (Kampen) en sinds 2013 aan de ETF (Leuven). In het kader van de PThU-nascholing voor predikanten heeft hij in 2011 een lezing gehouden over ‘Onopgeefbaar verbonden via de Messias?’

Terugblik op deze avonden

In twee boeiende lezingen stond de vraag centraal hoe christenen en kerken een goede visie kunnen vinden ten aanzien van de ontwikkelingen in Israël.

Daarbij werd een onderscheid gemaakt in vijf betekenissen van Israël.

Israël als:

– volk van bloedverwanten genaamd joden                                                                     etnisch

– land tussen Jordaan en Middellandse zee                                                                      geografisch

– staat in ongeveer datzelfde gebied                                                                                   politiek

– zij die leven uit Wet en Profeten                                                                                        religieus

– volk/land/staat/geloofsgemeenschap beschreven en belicht in het Oude Testament.

Christenen zijn in de vijfde betekenis onopgeefbaar verbonden met Israël.

Tijdens de cursus werd ingegaan op de controverse in de Israëltheologie tussen twee partijen waarbij enerzijds Mensenrechten en anderzijds Israël als Verbondsvolk centraal staan. Ter sprake kwamen twee geschilpunten in deze controverse, namelijk de vraag of Israël als volk van God vervangen is door de kerk én de vraag of Israël beoordeeld moet worden als ieder volk, of heeft het door God gegeven voorrechten?

Over deze controverse waren tijdens de lezing zienswijzen uit de Nederlandse theologie en joodse stemmen te horen. Uitgebreid werd ingegaan op de denkbeelden van J.H. Gunning jr. Ook zienswijzen van schrijvers uit de Verlichting (Lessing), van kerkvaders (Augustinus), van de apostel Paulus en uit het Oude Testament werden belicht.

Aan het einde van deze cursus werden enkele interessante conclusies voor nu gepresenteerd.

Yolanthe D. van Heuvelen-Wiegerinck

Nico den Bok begint zijn eigen samenvatting zo:  “Toen ik in 1983 enkele maanden in Israel was, was dat kort na Sabra & Chatila. In deze twee vluchtelingenkampen in Libanon had het Israëlische leger een slachting aangericht, omdat palestijnen vandaar raketten afschoten naar Israëlische dorpen. Terugkijkend is dit het keerpunt geweest in de publieke opinie van het Westen ten opzichte van de jonge staat Israel. Bewondering en steun maakten geleidelijk plaats voor kritiek en boycot. Na de eerste Palestijnse opstand (intifada), die aanvankelijk vreedzaam was, en zeker na de bouw van de muur, sloeg de maatschappelijke stemming nog meer om. De antisemitische stemmen werden sterker, de ´filosemitische´ zwakten af…….”Lees verder na downloaden van de pdf